Sesorah (Tanggap Wacana)

     Lebda Basa Jawa 

Ayo padha sinau Basa Jawa supaya dadi lebda (pinter) Basa Jawa. Ana ing kalodhangan iki bakal disinaoni babagan sesorah. Apa ta sesorah iku? Kepriye ancas tujuwane sesorah? Kepriye carane nindakake sesorah iku? Lan bab apa wae kang prelu digatekake nalika sesorah? Ana ing ngisor iki bakal diandharake babagan sesorah kanthi ringkes. 

 

Sesorah

Sesorah iku bisa diarani tanggap wacana, medhar sabda, lan uga diarani pidhato. Sesorah yaiku micara utawa nglairake gagasan, panemu kanthi sarana lisan ing sangarepe wong akeh. Sesorah minangka kagiyatan micara ing sangarepe wong akeh kanthi ancas utawa tujuwan kang maneka warna. 
 

 

https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/bpnbyogyakarta/wp-content/uploads/sites/24/2018/10/10-1.jpeg

                                     
Ancas lan tujuwan sesorah yaiku:

1.    Atur pambagya

Sesorah kanggo nampa rawuhipun tamu ana ing sajroning adicara. Tuladhane sesorah ing adicara supitan, tanggap warsa 

2.    Atur kabar/pawarta

Sesorah kang ancase menehi informasi. Informasi iki bisa awujud nyritakake sawijining bab kanggo pamiarsa, mula bab kang diwedharake kudu cetha. Tuladhane sesorah ing adicara rapat organisasi

3.    Atur panglipur

Sesorah sing isine menehi panglipur supaya wong sing ngrungokake seneng atine. Tuladhane sesorah ing adicara kesripahan/ atur bela sungkawa

4.    Atur pangajak/ daya pangaribawa

Sesorah kang ancase supaya wong sing ngrungokake ngerti, kepencut atine saengga gelem nindakake apa kang diwedharake dening pamedhar sabda. Tuladhane sesorah keagamaan lan kampanye pemilihan presiden.

Cara kang bisa ditindakake nalika sesorah yaiku:

1.   Kanthi cara maca yaiku nggawa teks sesorah banjur diwaca.

2.   Kanthi cara nggawa cengkorongane sesorah banjur dijlentrehake.

3.   Kanthi cara apalan yaiku ngapalake teks sesorah.

4.   Kanthi cara impromptu utawa spontan yaiku tanpa ana persiyapan.

 

Rantaman sesorah iku rancangan utawa reng-rengan anggone arep sesorah.

Rantaman/ cengkorongan sesorah yaiku:

1.   Salam pambuka

Isine ngucap salam dhumateng para tamu kang rawuh, manut kapitayan karo swasanane.

2.   Purwaka basa

Isine ngenani munjukake rasa syukur marang Gusti lan uga atur panuwun marang para tamu kang kersa rawuh sarta kang wis mbiyantu lumakune adicara.

3.   Surasa basa

Isine babagan underaning bab kang arep diwedharake.

4.   Pangajab

Isine babagan pangarep-arep kang dikarepake marang sing ngrungokake.

5.   Wasana basa

Isine ngenani atur panuwun lan uga pangapura.

6.   Salam panutup

isine babagan ngaturake salam kang pungkasan.

           Bab wigati kang prelu digatekake nalika sesorah:

1.   Basa

Basa kang digunakake kudu cocog/laras karo wong kang ngrungokake. Wong sesorah iku kudu ngerteni kaanan, ana ing adicara pahargyan, tanggap warsa utawa  kesripahan. Nalika wong sing diadhepi iku bocah basa kang digunakake basa ngoko alus. Dene sing diadhepi iku wong tuwa utawa wong sing dikurmati, basa kang digunakake basa krama alus. Wong nindakake sesorah iku prayogane nggunakake basa kang gampang dimangerteni dening pamireng. Basa lan ukarane prasaja lan ora ngambra-ambra.

2.   Busana 

Anggone sesorah prayogane migunakake busana kang becik lan sopan. Kaya unen-unen “ajining dhiri ana ing lathi, ajining raga ana ing busana.” Busana iku bisa dadi sarana kanggo ngurmati lan ngajeni wong sing mirengake lan bisa kanggo ngajeni  awake dhewe.

    https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/bpnbyogyakarta/wp-content/uploads/sites/24/2018 /10/10-1.jpeg

3.    Swara

Anggone sosorah kudu nggatekake wiramaning swara supaya kepenak dirungokake. Swaranalika sesorah aja nganti keseron. Ora kena kelirihen supaya ora kaya wong umak-umik. Tembung-tembung kang diucapake kudu cetha, ora kecepeten saengga gampang dingerteni karepe.

4.    Solah bawa/patrap/tindak-tanduk   

Anggone sesorah iku kudu manteb lan teteg, madhep marang para tamu kang rawuh. Tangane ngapurancang, aja ndungkluk utawa ndingkluk.  

https://kebudayaan.kemdikbud.go.id/bpnbyogyakarta/wp-content/uploads/sites/24/2018/10/10-1.jpeg

Tuladha Sesorah

Sesorah Ketua Panitia Pengetan Dinten Kamardikan

Sugeng dalu, dhumateng para sesepuh pinisepuh ingkang tansah kula kurmati. Bapak Kepala Desa Sidoharjo ingkang kinurmatan. Para bapak, ibu sumrambah dhumateng sedherek kadang mudha ingkang tansah minulya. Saderengipun sumangga kawula dherekaken ngunjukaken puja miwah puji syukur dhumateng ngarsa dalem Gusti ingkang Maha Kuwaos. Awit saking paringipun rahmat lan barokahipun awujud kesarasan. Katitik ing dalu punika kula lan panjenengan saged nglonggaraken wekdal kempal manunggal ngrawuhi adicara pengetan dinten kamardikan Republik Indonesia ingkang kaping 73 punika kanthi wilujeng boten wonten alangan setunggal punapa.

Wonten ing mriki keparenga kula matur minangka ketua panitia badhe ngaturaken agunging panuwun, awit para warga sampun kersa rawuh ing adicara punika. Boten kesupen kula ugi ngaturaken agunging panuwun awit sedaya pambiyantu ingkang awujud punapa kemawon, saengga adicara pengetan dinten kamardikan punika saged kalampahan kanthi lancar. 

Para  rawuh ingkang tansah kula kurmati, bangsa Indonesia sampun pikantuk kamardikan rikala tanggal 17 Agustus 1945. Kamardikan punika awit saking labuh labetipun lan pambiyantinipun saking para pahlawan kangge bangsa Indonesia. Para pahlawan ngorbanaken jiwa, raga, lan punapa kemawon kangge mbela bangsa. Pramila kangge paring panuwun lan pakurmatan dhumateng para pahlawan awit saking pangorbananipun, satemah kula lan panjenengan saged ngraosaken ayem, tentrem, lan gesang kanthi guyub rukun mboten nggadhahi raos ajrih kajajah dening bangsa sanes. Saben tanggal 17 Agustus dipunwontenaken pengetan dinten kamardikan, kados ing dalu punika. 

Kula  ngajab dhumateng para mudha supados tansah mbudidaya lan nyengkuyung punapa kemawon kegiyatan ingkang saged ndadosaken negara punika majeng, adil lan makmur. Para warga saged gesang sesarengan kanthi ayem, tentrem, guyub rukun kados gegadhanganipun para pahlawan ingkang sampun seda rikala semanten.

Cekap semanten ingkang saged kula aturaken, menawi wonten klenta-klentunipun atur saha suba sita ingkang boten mranani penggalih panjenengan kula ngaturekan agunging pangapunten.

Nuwun.

 
Kanggo nambah kawruh lan mangerteni tuladha liya, bisa nonton tuladha video ing ngisor iki!

                           

                              https://www.youtube.com/watch?v=rQzz9-hs3jo&t=10s

Bab kang gegayutan karo sesorah uwis kaandharake kanthi ringkes ana ing tuladha ndhuwur. Muga-muga kanthi nyinaoni babagan sesorah iki, bisa paring kawruh lan mumpangat kanggo para pamaos.